CURAÇAO – Moet er nu Papiaments of Nederlands gebruikt worden als instructietaal op school. Het blijft een hekel punt. Op Curaçao mag iedere basisschool in het kader van het Funderend Onderwijs (FO) zelf haar taal bepalen. Maar is dit nu goed of slecht?

Op het Kolegio San Martino de Porres wordt les gegeven in het Papiaments en in het Nederlands. Directeur Rinrensley Wanga legt uit waarom. “In de eerste jaren wordt er lesgegeven in het Papiaments. Wel krijgen ze het vak Nederlands. Dat is ongeveer een 80-20 verdeling. In de bovenbouw draaien we het om. Daar krijgen ze het vak Papiaments en wordt voor de rest Nederlands als instructietaal gebruikt. Dit om wel de aansluiting met het vervolgonderwijs veilig te stellen. Op het voortgezet onderwijs wordt lesgegeven in het Nederlands, examens zijn in het Nederlands en leerlingen gaan vaak in Nederland studeren. Daarom is Nederlands belangrijk. Ouders moeten een keuze hebben. Ze moeten zelf kunnen beslissen wat ze willen voor taal. De overheid hoeft zich daar niet persé mee te bemoeien.”

Papiaments
Nederlands is dus belangrijk voor de vervolgopleiding. Waarom zou je als school dan voor een Papiamentstalige instructie kiezen? Coördinator Evelien Sommers van het Kolegio San Hose ziet hele andere problematiek. “Probeer een kind maar eens te vertellen wat een aap is. Ze moeten niet alleen het woord leren schrijven maar het ook nog eens leren begrijpen. Ze weten wat een makaku is, niet wat een aap is en dat maakt het moeilijk. Bovendien sluit de leermethode niet helemaal aan. De methodes komen uit Nederland en daar staan bijvoorbeeld woorden als herfst in. Dat past niet in de belevingswereld van een Curaçaos kindje. Kinderen leren veel sneller als ze ook begrijpen wat ze lezen. Daarom kiezen wij voor onze moedertaal als instructietaal. Wel krijgen de kinderen allemaal een half uur Nederlands per dag. Als ze in Amerika of Nederland gaan studeren hebben ze een vreemde taal nodig.”

Goed onderwijs
Ex-onderwijs minister en taalkundige Marta Dijkgraaf vertelt in een artikel in het Antilliaans Dagblad de gevolgen van de eigen keuze van scholen. Dijkgraaf vind het onverantwoordelijk dat scholen hun eigen instructietaal mogen kiezen. Dat hoort bij de verantwoordelijkheid van de overheid. “De taal is belangrijk voor het behoud van goed onderwijs.” De taal in het onderwijs blijft een hekel punt. Ook vanuit de geschiedenis van Curaçao gezien. De taal is een onderdeel van het koloniale verleden en een eigen land betekent toch ook een eigen taal. Over de geschiedenis van het onderwijs is een documentaire gemaakt. Op internet is een trailer te vinden. Bekijk het filmpje onder aan het artikel. Angel Salsbach benadrukt daarin de moeilijkheid van Nederlands in het onderwijs nogmaals.

Funderend Onderwijs
Wat is dat Funderend Onderwijs (FO) nu eigenlijk precies? Het FO is een onderwijsregeling waarbij de ontwikkeling van het kind centraal staat. Het is geleidelijk ingevoerd vanaf 2002. Het kind leert naast vaardigheden als lezen, schrijven en rekenen ook assertiviteit, verantwoordelijkheid, dienstbaarheid en meer zelfvertrouwen aan. Dit om uiteindelijk volwaardig te kunnen functioneren in de samenleving. Niet alleen de Curaçaose samenleving maar ook op de Antillen, in het Nederlandse Koninkrijk, in het Caribische gebied en in de wereld. Daarom is het apart dat de scholen zelf hun instructietaal mogen kiezen. Als de mondiale ontwikkeling zo hoog in het vaandel staat is het logischer om Papiaments, Nederlands èn Engels verplicht te stellen op alle scholen.